BÀI TUYÊN TRUYỀN
Xây dựng môi trường trong lớp học.
Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
Người đánh giá rất cao vai trò của giáo dục đối với sự hưng thịnh của đất nước, với nhiệm vụ cực kỳ trọng đại là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Sản phẩm của giáo dục chính là con người, vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này.
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc - giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người, là tiền đề của sự phát triển sau này của trẻ. Nếu trẻ được chăm sóc, nuôi dưỡng trong môi trường giáo dục tốt thì sau này trẻ sẽ trở thành những công dân có ích trong xã hội. Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã được lãnh đạo Đảng, nhà nước và các cấp hết sức quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng nhằm giáo dục cho các cháu có sự phát triển toàn diện về đức - trí - thể - mỹ.
Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới, chương trình giáo dục trẻ mầm non trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp sự phát triển của từng cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ động tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ một cách linh hoạt, thực hiện phương châm “Học mà chơi - Chơi mà học”, đáp ứng mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt.
Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổng hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Để tạo được môi trường giáo dục tốt, ngay từ đầu năm học chúng tôi đã xây dựng kế hoạch, lồng ghép các phương pháp dạy học mới (Steam) vào trong các góc chơi để giúp trẻ hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động một cách hiệu quả nhất. Điểm nổi bật của STEAM là kết nối, liên hệ thông tin giữa các lĩnh vực vào trong thực tế. Các thí nghiệm, hoạt động thực tiễn thường xuyên diễn ra để các con có thể thảo luận, tự rút ra kết luận và ghi nhớ sâu sắc. Chính các hoạt động thực tế này sẽ giúp trẻ nhớ kiến thức lâu hơn, sâu hơn. Trẻ sẽ được làm việc theo nhóm, tự thảo luận tìm tòi kiến thức, tự vận dụng kiến thức vào các hoạt động thực hành rồi sau đó có thể truyền đạt lại kiến thức cho người khác. Với cách học này, giáo viên không còn là người truyền đạt kiến thức nữa mà sẽ là người hướng dẫn để trẻ tự xây dựng kiến thức cho chính mình, mở ra một bầu trời tri thưc mới. Xây dựng môi trường trong lớp lồng ghép phương pháp steam, tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ những kiến thức đã tìm hiểu với những người xung quanh, đây là cách để trẻ “tự hào” về những điều mình “phát kiến”. Đưa phương pháp steam vào xây dựng môi trường lớp học cần tạo ra một môi trường học liệu phong phú, cơ hội sẵn sàng cho trẻ tham gia vào các hoạt động Steam trong góc chơi. Sử dụng các đồ dùng tái chế như: Chai lọ, vỏ hộp, ống hút, dây buộc các loại, túi giấy, khối gỗ, vỏ ốc… Học liệu không quá đắt nhưng trẻ sẽ có được nhiều điều vô cùng giá trị, trẻ được tiếp xúc, cọ sát với thế giới xung quanh để tăng cường sự tự tin và mạnh dạn, mở rộng hiểu biết với thế giới bên ngoài.
Đảm bảo môi trường vật chất trong lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng chơi, phù hợp với điều kiện thực tế của từng lớp, của trường và của địa phương. Các khu vực trong lớp được quy hoạch theo hướng tận dụng các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, phong phú. Các góc hoạt động trong và ngoài nhóm, lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng tự lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm.
Như chúng ta đã biết tâm hồn trẻ thơ rất nhảy cảm với thế giới xung quanh vì thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn gây sự tò mò đối với trẻ, trẻ dễ bị lôi cuốn với đồ chơi hấp dẫn, ngộ nghĩnh, dễ chơi...
Trong trường mầm non chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, là phương tiện giúp trẻ phát triển toàn diện. Trong đó hoạt động góc là một trong những phương tiện phát triển toàn diện cho trẻ về đức trí, thể, mĩ, lao động... Việc "Xây dựng môi trường trong lớp" trong giáo dục mầm non là không thể thiếu. Vì với trẻ nhỏ thông qua chơi, trẻ tích tũy kinh nghiệm, kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống cho mình. “Chơi là trường học của cuộc sống”. Đối với trẻ vui chơi với bạn, với các loại đồ chơi là nhu cầu không thể thiếu với cuộc sống của trẻ. Đồ chơi, trò chơi càng phong phú đa dạng, bao nhiêu thì càng kích thích sự tò mò, ham hiểu biết, thích khám phá chinh phục cái mới, kích thích hứng thú và ham muốn của trẻ bấy nhiêu. Trường mầm non là môi trường thuận lợi để hình thành các kỹ năng xã hội cho hoạt động góc là một giờ học vô cùng quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non. Vì nó có vai trò đặc biệt trong việc phát triển khả năng lĩnh hội, khám phá của trẻ. Thông qua giờ hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát và kỹ năng phân biệt, so sánh nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, hiểu sâu nội dung bài học, giúp trẻ phát triển trí tuệ một cách toàn diện. Đồng thời đảm bảo môi trường giao tiếp thân thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Quan hệ giữa cô và trẻ, người lớn với trẻ phải thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình. Tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp và thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh. Mọi cử chỉ, lời nói, việc làm của cô giáo và người lớn phải luôn mẫu mực để trẻ noi theo. Mối quan hệ giữa trẻ với trẻ là quan hệ bạn bè cùng học cùng chơi, đoàn kết, hợp tác, chia sẻ, đồng cảm, học hỏi lẫn nhau. Giáo viên cần nhạy cảm để tận dụng các mối quan hệ giữa trẻ với trẻ để giáo dục trẻ và có sự thống nhất giữa trường mầm non, gia đình và cộng đồng xã hội trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ.
Môi trường trong lớp rất quan trọng, có ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với cuộc sống của trẻ ở trường mầm non, là nhân tố cơ bản, điều kiện cần thiết để thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Môi trường này được được xây dựng bởi giáo viên và trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, được phát triển, giúp trẻ tái hiện lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy. Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải tỏa mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt động góc. Khi được hoạt động góc giúp trẻ hình thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng tư duy, ngôn ngữ, tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, tương thân tương ái… đây chính là những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống sau này. Do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ các cô giáo đã tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh, thân thiện… Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; luôn thay đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên, chúng không cần phải di chuyển đi hoặc đóng lại.
Ở trường mầm non trẻ được tham gia vào rất nhiều các hoạt động như: Học tập, ăn, ngủ, vui chơi, vận động. Trong đó hoạt động vui chơi được xem như là hoạt động chủ đạo của trẻ ở lứa tuổi mầm non. Vì thông qua hoạt động vui chơi trẻ quan sát và bắt chước người khác, biến các hành vi quan sát được thành của mình và tái hiện lại hành vi đó. Khi trẻ tham gia thể hiện vai chơi, thì vô hình dung phần nào cuộc sống thực đã được tái tạo, tính chất đa dạng trong hoạt động góc như là đưa trẻ đến với những hiện tượng sôi động của đời sống. Trẻ được thể hiện rõ rệt tính tự lực, tự do và chủ động. Điều đó được thể hiện trước hết trong việc lựa chọn chủ đề và nội dung chơi. Trong việc tự do tham gia vào trò chơi nào mà mình thích và tự do rút khỏi những trò chơi mà mình không thích.
Không chỉ vậy thông qua chơi trẻ đã biết thiết lập những mối quan hệ rộng rãi và phong phú với các bạn cùng chơi, các thành viên trong nhóm chơi, đã biết cùng nhau thảo luận, bàn bạc về chủ đề chơi, phân vai, nội dung chơi và biết tìm vật thay thế. Trẻ không chỉ biết thể hiện vai qua các hành động với đồ chơi mà trẻ còn phản ánh đời sống tình cảm của vai chơi, phản ánh mối quan hệ xã hội của vai mình nhận, đặc biệt là trẻ thể hiện một số tiêu chuẩn đạo đức trong trò chơi. Trẻ giải toả mâu thuẫn đó bằng hình thức cực kỳ độc đáo thông qua hoạt động góc: Góc phân vai, góc xây dựng, góc tạo hình, góc toán, góc thiên nhiên. Nghĩa là các con tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Các con tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như họ.
Tré thực hành chế biến trên vật thật trong góc phân vai
Trẻ tự tạo các trò chơi trong góc từ các nguyên vật liệu
Xây dựng môi trường trong lớp học thân thiện và thẩm mĩ sẽ gây hứng thú cho trẻ và góp phần hình thành mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ. Trang trí sắp xếp tạo môi trường các góc hoạt động trong lớp phù hợp với diện tích lớp cũng như các đồ dùng đồ chơi trong lớp phù hợp với tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ cao và kích thích tính tích cực của trẻ và đặc biệt chú trọng đến việc lấy trẻ làm trung tâm, tạo sự mới mẻ, hấp dẫn, kích thích trẻ hoạt động.
Trẻ sáng tạo các công trình mình yêu thích trong góc chơi
Kể những câu chuyện vui cùng bạn trong góc sách truyện
Giao lưu thân thiện gần gũi cùng bạn.
Có thể nói việc xây dựng môi trường trong lớp học là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
“Trẻ em là niềm vui của mẹ là mặt trời của cha là tài sản vô giá của toàn xã hội”. Môi trường thân thiện của trẻ mầm non là nơi không chỉ tạo điều kiện, cơ hội an toàn cho trẻ vui chơi, học tập mà còn là môi trường sống lành mạnh, ở đó trẻ được đối xử công bằng, được quan tâm, chăm sóc, giáo dục, bảo vệ. Vì vậy việc tạo môi trường học tập thân thiện, an toàn, lành mạnh trong lớp học mầm non là một trong những yếu tố quan trọng giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, vui vẻ, hạnh phúc… được phát triển một cách toàn diện nhất, tạo cho trẻ một cảm giác an toàn, bình yên… “Mỗi ngày đến trường của trẻ đều là một ngày vui”.